Wstęp. W warunkach narastającej niepewności podyktowanej zmiennością otoczenia, zarówno w skali makro, jak i mikro, kluczowym elementem działania podmiotów gospodarczych jest elastyczność i umiejętność dopasowania strategii działania do aktualnych warunków. Typowymi zjawiskami w życiu społecznym we współczesnych warunkach gospodarowania są nasilające się procesy konkurencji w funkcjonowaniu podmiotów gospodarczych, rozwój nauki i powiązań nauki z gospodarczą rzeczywistością oraz zastosowanie nowych rozwiązań technicznych i technologicznych, a także wyraźna i coraz wyższa intensywność życia społeczeństwa. W skali gospodarki światowej pogłębiają się zmiany strukturalne, procesy globalizacji i internalizacji zbliżają gospodarczo poszczególne kraje będące partnerami rynkowymi. W wyniku systematycznego charakteru tych zmian modelowane są także reakcje, zachowania i wybory konsumentów, ponieważ wzrasta świadomość nabywcy, systematycznie pogłębia się jego wiedza o mechanizmach funkcjonowania rynku i produktach na nim dostępnych. Cel. Celem niniejszego artykułu jest prezentacja zmian w wydatkach gospodarstw domowych na ochronę zdrowia w latach 2003–2012 w Polsce. Materiał i metody. Niniejsza publikacja składa się z dwóch części. Pierwsza ma charakter teoretyczny i przedstawiono w niej istotę, zakres sfery konsumpcji oraz czynniki wpływające na jej rozwój. Druga część artykułu obejmuje analizę danych liczbowych dotyczących zmian zachowań gospodarstw domowych w obszarze wydatków na ochronę zdrowia. Zakres czasowy, który został przyjęty do analizy, tj. lata 2003–2012, obejmuje ostatnią dekadę i jest okresem wystarczającym do rzetelnego przedstawienia sytuacji i wyciągnięcia wniosków na temat zachowań gospodarstw domowych w analizowanym zakresie. Wyniki. W okresie 2004–2012 nastąpił ponad dwukrotny wzrost przeciętnego dochodu w przeliczeniu na jedną osobę, przy jednoczesnym wzroście o ponad połowę przeciętnych miesięcznych wydatków. W kolejnych latach prowadzonej analizy wydatki na zdrowie wzrosły o ponad połowę. Ponad czterdziestoprocentowy wzrost wystąpił w grupie wydatków na artykuły medyczno-farmaceutyczne, urządzenia i sprzęt medyczny, podobny wzrost odnotowano w zakresie wydatków na artykuły farmaceutyczne znajdujące się w grupie artykułów medycznych. Znacznie wyższy wzrost, bo prawie dwukrotny, zanotowano w zakresie wydatków na usługi medyczne i usługi medycyny niekonwencjonalnej. Istotne zmiany zaszły także w kwestii rozporządzania budżetami przez gospodarstwa domowe w zakresie wydatków na rekreację i kulturę, ponieważ zanotowano prawie dwukrotny ich wzrost. Również środki pieniężne przeznaczone na higienę osobistą zwiększyły się bardzo istotnie, bo aż o siedemdziesiąt procent. W analizowanym okresie nastąpił wzrost o jedną piątą w grupie wydatków na edukację. Przedstawione zmiany w poziomie wydatków mogą oznaczać, że dla gospodarstw domowych ważny jest ekonomiczny aspekt zmian i rosnąca dbałość o ochronę zdrowia, czego wyrazem jest przeznaczanie coraz wyższych kwot na artykuły i usługi medyczne. Może to być przejaw większej świadomości społeczeństwa w zakresie znaczenia zdrowia i jakości życia. Wniosek. Zwiększający się udział wydatków gospodarstw domowych na ochronę zdrowia może świadczyć o pojawieniu się tendencji zmieniających standardy życia polskiego społeczeństwa na bardziej korzystne i prozdrowotne.

Słowa kluczowe: potrzeby, konsumpcja, dobrobyt, determinanty rozwoju konsumpcji, wydatki gospodarstw domowych na ochronę zdrowia.